HUDUMA ZITOLEWAZO NA IDARA YA ELIMU AWALI NA MSINGI
1.0 UTANGULIZI
Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru imejipanga kuhakikisha kila mtoto wa Kitanzania anapata haki ya msingi ya elimu bora kuanzia ngazi ya elimu ya awali hadi elimu ya msingi. Huduma hizi zinatekelezwa kupitia Idara ya Elimu Msingi, ambayo inasimamia shule zote za msingi, walimu, wanafunzi, na miundombinu ya elimu katika maeneo yote ya halmashauri.
Idara hii inatekeleza majukumu yake kwa kuzingatia Sera ya Elimu na Mafunzo ya Mwaka 2014, Mpango wa Elimu ya Msingi Bila Malipo (2015), na miongozo ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia (MOEST) pamoja na TAMISEMI.
2.0 MUUNDO WA UTOAJI WA HUDUMA ZA ELIMU
Huduma za elimu katika Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru zinatolewa katika ngazi kuu mbili:
Elimu ya Awali (Pre-Primary Education)
Hii ni elimu inayotolewa kwa watoto wenye umri wa miaka 5.
Lengo kuu ni kuwaandaa watoto kiakili, kimwili, kijamii na kihisia ili wawe tayari kuanza darasa la kwanza.
Elimu ya Msingi (Primary Education)
Inahusisha madarasa ya Darasa la I hadi VII, kwa watoto wenye umri wa kuanzia miaka 6.
Lengo ni kumpatia mtoto elimu ya msingi inayomjengea maarifa, stadi, na maadili yanayohitajika kwa maisha na maendeleo ya jamii.
Kwa ujumla, Halmashauri ya Tunduru ina idadi kubwa ya shule za msingi zilizoenea katika kata na vijiji vyote, ili kuhakikisha kila mtoto anapata elimu karibu na makazi yake.
3.0 MAJUKUMU MAKUU YA IDARA YA ELIMU MSINGI
Idara ya Elimu Msingi ina majukumu yafuatayo:
Kusimamia utoaji wa elimu ya awali na elimu ya msingi katika shule zote za serikali na binafsi.
Kuhakikisha ubora wa elimu kupitia ukaguzi, usimamizi wa walimu, na mafunzo kazini.
Kuratibu uandikishaji wa wanafunzi wa elimu ya awali na msingi kila mwaka.
Kusimamia miundombinu ya shule, ikiwemo madarasa, ofisi, madawati, na vyoo.
Kuhakikisha upatikanaji wa walimu wenye sifa na kuwajengea uwezo kupitia mafunzo endelevu.
Kusimamia utekelezaji wa elimu bila malipo na matumizi sahihi ya fedha za ruzuku za serikali.
Kuratibu mitihani ya shule za msingi na shughuli za kielimu za wanafunzi.
Kuhamasisha ushiriki wa jamii na wazazi katika maendeleo ya shule.
4.0 HUDUMA ZA ELIMU ZINAZOTOLEWA
Huduma zinazotolewa na Idara ya Elimu Msingi katika Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru zinahusisha maeneo makuu yafuatayo:
Na.
Aina ya Huduma
Maelezo ya Kina
1
Elimu ya Awali (Pre-Primary Education)
Inatolewa kwa watoto wenye umri wa miaka 5. Huduma hii inajumuisha michezo ya kielimu, mafunzo ya stadi za awali za kusoma, kuandika, na kuhesabu (3Rs), malezi bora, na mafunzo ya maadili.
2
Elimu ya Msingi (Primary Education)
Inahusisha madarasa ya I–VII. Wanafunzi hupata elimu ya msingi inayowaandaa kwa maisha, stadi za ujasiriamali, na kuendelea na elimu ya sekondari.
3
Uandikishaji na Uhakiki wa Wanafunzi
Idara inaratibu kampeni za kuhakikisha kila mtoto mwenye umri wa kwenda shule anaandikishwa na kuhudhuria masomo.
4
Usimamizi wa Ubora wa Elimu
Walimu wakuu, maafisa elimu kata, na wakaguzi wa shule hufuatilia utendaji wa walimu na maendeleo ya wanafunzi.
5
Huduma za Walimu
Kupanga, kusimamia, na kutathmini walimu wa shule za msingi, pamoja na kutoa mafunzo kazini kwa ajili ya kuongeza ufanisi wa ufundishaji.
6
Usimamizi wa Rasilimali za Elimu
Idara inahakikisha upatikanaji wa vifaa vya kufundishia na kujifunzia (vitabu, madaftari, vifaa vya maabara na michezo).
7
Huduma za Ustawi wa Wanafunzi
Inahusisha lishe shuleni, afya ya wanafunzi, michezo, vilabu vya watoto, na malezi bora.
8
Ufuatiliaji wa Ufaulu na Mitihani
Kuratibu mitihani ya ndani na mitihani ya taifa (PSLE), pamoja na kutathmini viwango vya ufaulu kwa shule zote.
9
Ushirikiano na Jamii
Idara inashirikiana na wazazi, viongozi wa kijamii, na wadau wa elimu kuboresha shule na kuhakikisha ushiriki wa jamii katika maendeleo ya elimu.
5.0 ELIMU BILA MALIPO
Kupitia mpango wa Elimu Msingi Bila Malipo, Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru inahakikisha kuwa:
Hakuna ada au michango inayotozwa kwa wanafunzi wa shule za msingi.
Serikali inatuma ruzuku za moja kwa moja kwa shule (Capitation Grant) kugharamia vifaa vya kufundishia, mitihani, usafi, na shughuli za utawala wa shule.
Wazazi wanahamasishwa kuchangia kwa hiari katika miradi ya maendeleo ya shule kama ujenzi wa madarasa, madawati, na vyoo.
6.0 UBORESHAJI WA MIUNDOMBINU YA ELIMU
Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru inaendelea kuboresha miundombinu ya elimu kwa njia zifuatazo:
Ujenzi wa madarasa mapya kupitia fedha za serikali kuu, michango ya wananchi na wadau.
Utoaji wa madawati ili kuhakikisha kila mwanafunzi anakaa kwenye dawati.
Ujenzi wa nyumba za walimu katika maeneo ya vijijini ili kuboresha mazingira ya kazi.
Ujenzi wa vyoo na visima vya maji shuleni kwa ajili ya afya na usafi wa wanafunzi.
7.0 UBORESHAJI WA UBORA WA ELIMU
Ili kuongeza ubora wa elimu ya awali na msingi, idara inatekeleza mikakati ifuatayo:
Mafunzo endelevu kwa walimu katika mbinu za ufundishaji wa somo la Kusoma, Kuandika na Kuhesabu (3Rs).
Matumizi ya teknolojia ya elimu (ICT) katika baadhi ya shule.
Uanzishaji wa mashindano ya kitaaluma (academic competitions) na michezo shuleni.
Uimarishaji wa usimamizi wa shule na ukaguzi wa mara kwa mara.
8.0 MIKAKATI YA KUBORESHA HUDUMA ZA ELIMU
Halmashauri imeweka mikakati ifuatayo ili kukabiliana na changamoto hizo:
Kuendelea kuajiri walimu wapya kulingana na upungufu uliopo.
Kuongeza ushirikiano na wadau wa elimu katika ujenzi wa madarasa na nyumba za walimu.
Kuimarisha mpango wa lishe shuleni kwa kushirikiana na wazazi na mashirika ya maendeleo.
Kutoa mafunzo endelevu kwa walimu kuhusu mbinu bora za ufundishaji.
Kutumia mfumo wa TEHAMA katika ukusanyaji na uchambuzi wa takwimu za elimu.
Kuweka mpango wa ufuatiliaji wa ufaulu kwa shule zote kila mwaka.
10.0 HITIMISHO
Kwa ujumla, Idara ya Elimu Msingi katika Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru ina jukumu muhimu katika kuhakikisha watoto wote wanapata elimu bora kuanzia ngazi ya awali hadi elimu ya msingi. Kupitia usimamizi madhubuti wa serikali, walimu na wadau wa elimu, halmashauri inaendelea kuboresha ubora wa elimu, kuongeza ufaulu wa wanafunzi, na kuimarisha ushiriki wa jamii katika maendeleo ya elimu.
Elimu bora ndiyo msingi wa maendeleo ya Tunduru, na hivyo halmashauri imejidhatiti kuwekeza katika miundombinu, walimu, na rasilimali muhimu ili kuhakikisha kila mtoto anapata fursa sawa ya kujifunza na kufanikiwa.
HUDUMA ZITOLEWAZO NA IDARA YA ELIMU SEKONDARI
1.0 UTANGULIZI
Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru, kupitia Idara ya Elimu Sekondari, inatekeleza jukumu muhimu la kuhakikisha utoaji wa elimu bora kwa vijana katika ngazi ya sekondari. Lengo kuu la idara hii ni kuhakikisha kwamba wanafunzi wote wanaomaliza elimu ya msingi wanapata fursa ya kuendelea na elimu ya sekondari katika mazingira salama, yenye walimu wa kutosha, miundombinu bora, na vifaa vya kufundishia vya kisasa.
Idara ya Elimu Sekondari inafanya kazi kwa kuzingatia Sera ya Elimu na Mafunzo ya Mwaka 2014, Mwongozo wa Elimu Bila Malipo (2016), na maelekezo ya Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia (MOEST) pamoja na Ofisi ya Rais – TAMISEMI.
2.0 MAJUKUMU MAKUU YA IDARA YA ELIMU SEKONDARI
Idara ya Elimu Sekondari katika Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru ina majukumu yafuatayo:
Kusimamia utoaji wa elimu ya sekondari katika shule zote za serikali na binafsi.
Kuhakikisha upatikanaji wa walimu wenye sifa stahiki na kuwajengea uwezo wa ufundishaji.
Kusimamia na kutathmini maendeleo ya wanafunzi kielimu, kiutamaduni, kimichezo, na kimaadili.
Kuratibu utekelezaji wa Elimu Bila Malipo kwa shule zote za sekondari za serikali.
Kusimamia matumizi ya fedha za ruzuku za elimu sekondari (Capitation Grants).
Kuhakikisha ubora wa elimu kwa kufanya ufuatiliaji na ukaguzi wa mara kwa mara.
Kuratibu utekelezaji wa mitihani ya ndani, ya kitaifa, na mitihani ya kidato cha nne na sita.
Kuimarisha miundombinu ya shule, ikiwemo madarasa, mabweni, nyumba za walimu, maabara, na maktaba.
Kuhamasisha jamii na wadau kushiriki katika maendeleo ya elimu sekondari.
Kuratibu shughuli za elimu ya watu wazima na elimu jumuishi katika ngazi ya sekondari.
3.0 HUDUMA ZA ELIMU SEKONDARI ZINAZOTOLEWA
Huduma za elimu sekondari zinazotolewa na Idara ya Elimu Sekondari ya Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru zinahusisha maeneo yafuatayo:
Na.
Aina ya Huduma
Maelezo ya Kina
1
Uandikishaji wa Wanafunzi
Idara inaratibu uandikishaji wa wanafunzi wanaotoka elimu ya msingi kuingia kidato cha kwanza, kuhakikisha hakuna mtoto anayebaki nyumbani.
2
Elimu Bila Malipo
Serikali inagharamia elimu ya sekondari kwa kulipa ada, ruzuku za uendeshaji, vitabu, na vifaa vya kufundishia. Halmashauri inasimamia matumizi sahihi ya fedha hizo.
3
Usimamizi wa Walimu
Idara inahakikisha shule zina walimu wa kutosha, inaratibu ugawaji wa walimu, inatoa mafunzo ya kazini, na inafanya tathmini ya utendaji kazi wa walimu.
4
Usimamizi wa Ubora wa Elimu
Wakaguzi wa shule, maafisa elimu kata na maafisa elimu sekondari hufanya ufuatiliaji wa ufundishaji, tathmini ya ufaulu, na ubora wa elimu.
5
Huduma za Taaluma kwa Wanafunzi
Kupitia walimu, wanafunzi hufundishwa masomo ya sayansi, hisabati, lugha, na sanaa, pamoja na kupewa malezi ya kiakili, kimwili, na kimaadili.
6
Huduma za Mitihani na Tathmini
Idara inaratibu mitihani ya ndani, mitihani ya mock, na mitihani ya kitaifa (NECTA) kwa kidato cha pili, nne, na sita.
7
Huduma za Maendeleo ya Miundombinu
Ujenzi wa madarasa, mabweni, maabara za sayansi, maktaba, na nyumba za walimu, kupitia ruzuku za serikali na michango ya wananchi.
8
Huduma za Ustawi wa Wanafunzi
Huduma za lishe, afya ya wanafunzi, ushauri nasaha, michezo, na vilabu vya wanafunzi (clubs) kama vile mazingira, afya, na jinsia.
9
Ushirikiano na Wadau wa Elimu
Idara inashirikiana na wazazi, asasi za kiraia, mashirika ya dini, na taasisi za maendeleo ili kuboresha miundombinu na huduma za elimu.
10
Elimu ya Watu Wazima na Elimu Jumuishi
Kutoa nafasi kwa wanafunzi waliokatishwa masomo au wenye ulemavu kupata elimu ya sekondari kwa njia mbadala.
4.0 ELIMU BILA MALIPO KWA NGAZI YA SEKONDARI
Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania imeendelea kutekeleza sera tangu mwaka 2016.
Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru inasimamia utekelezaji wa sera hii kwa kuhakikisha:
Shule zinapokea ruzuku ya serikali kila mwezi kwa ajili ya uendeshaji wa shughuli za shule.
Vifaa vya kufundishia na kujifunzia vinapatikana kwa wakati kupitia fedha za ruzuku.
Ujenzi wa miundombinu unaendelea kupitia fedha za miradi ya SEQUIP na BOOST.
Walimu wanapata mafunzo endelevu kuhusu mbinu bora za ufundishaji ili kuinua ufaulu.
5.0 MAENDELEO YA MIUNDOMBINU YA ELIMU SEKONDARI
Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru imeendelea kuboresha miundombinu ya elimu sekondari kwa lengo la kuongeza ubora wa mazingira ya kujifunzia.
Baadhi ya maboresho ni kama ifuatavyo:
Ujenzi wa madarasa mapya kupitia fedha za serikali kuu na michango ya wananchi.
Ujenzi wa maabara tatu (3) za sayansi katika shule nyingi ili kuwezesha wanafunzi kufanya mafunzo ya vitendo.
Ujenzi wa mabweni kwa wanafunzi wa kike na kiume ili kupunguza umbali kutoka nyumbani hadi shule.
Ujenzi wa nyumba za walimu katika maeneo ya vijijini ili kuboresha makazi na ufanisi wa kazi.
Ujenzi na ukarabati wa vyoo na visima vya maji kwa ajili ya afya na usafi shuleni.
Uwepo wa maktaba katika baadhi ya shule za sekondari, ili kuongeza utamaduni wa kusoma na utafiti.
6.0 UBORESHAJI WA UBORA WA TAALUMA
Ili kuongeza ubora wa elimu na ufaulu wa wanafunzi, Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru imeweka mikakati ifuatayo:
Kutoa mafunzo ya kitaaluma (INSET) kwa walimu wa sekondari hasa wa sayansi na hisabati.
Kuanzisha vikundi vya ujifunzaji kwa walimu (teacher clusters) ili kubadilishana uzoefu wa ufundishaji.
Kuhamasisha matumizi ya TEHAMA katika ufundishaji na ujifunzaji.
Kufanya mitihani ya ndani na mashindano ya kielimu (academic competitions) kuongeza ushindani wa ufaulu.
Kuimarisha tathmini na ufuatiliaji wa utendaji wa walimu na wanafunzi.
Kuimarisha malezi ya wanafunzi kupitia walimu wa malezi (patron/matron) na wa ushauri nasaha.
7.0 MIKAKATI YA KUBORESHA HUDUMA ZA ELIMU SEKONDARI
Ili kukabiliana na changamoto hizo na kuongeza ubora wa elimu sekondari, Halmashauri imepanga kutekeleza mikakati ifuatayo:
Kuendelea kuomba ajira za walimu wapya wa sayansi, hisabati na masomo ya sanaa.
Kuimarisha usimamizi wa shule na ukaguzi wa mara kwa mara ili kuhakikisha viwango vya ubora vinafuatwa.
Kuendelea na ujenzi wa miundombinu kupitia fedha za serikali, michango ya wananchi na wadau.
Kuhamasisha jamii kuanzisha na kuendeleza mfuko wa maendeleo ya elimu sekondari katika kata.
Kutoa mafunzo ya mara kwa mara kwa walimu kuhusu mbinu za ufundishaji na matumizi ya TEHAMA.
Kuimarisha mpango wa lishe kwa wanafunzi hasa katika shule zenye umbali mrefu.
Kushirikiana na mashirika yasiyo ya kiserikali katika kupambana na changamoto za mimba za utotoni na utoro wa wanafunzi.
Kuanzisha programu za motisha kwa shule na walimu wenye ufaulu wa juu.
9.0 HITIMISHO
Kwa ujumla, Idara ya Elimu Sekondari katika Halmashauri ya Wilaya ya Tunduru imeendelea kufanya kazi kubwa katika kuhakikisha vijana wanapata elimu bora, ya kisasa, na yenye kuzingatia maadili. Kupitia usimamizi makini, ufuatiliaji wa karibu, na ushirikiano wa jamii, huduma za elimu sekondari zimeendelea kuimarika mwaka hadi mwaka.
Halmashauri inaendelea kujenga mazingira rafiki ya kujifunzia na kufundishia, kuongeza uandikishaji wa wanafunzi, kuboresha ufaulu wa mitihani ya taifa, na kukuza nidhamu miongoni mwa wanafunzi.
Kwa juhudi hizi endelevu, Wilaya ya Tunduru inalenga kuwa mfano wa mafanikio ya sekta ya elimu sekondari katika Mkoa wa Ruvuma na Tanzania kwa ujumla.
